Muzeum im. Orła Białego zaprasza na wystawę „Wielka Wojna na Wschodzie 1914–18. Od Bałtyku po Karpaty” z kolekcji Tomasza Kuby Kozłowskiego. Wernisaż odbędzie się 24 listopada o godz. 12.00. Będzie to również okazja do wysłuchania i rozmowy z panem Tomaszem Kubą Kozłowskim - kolekcjonerem, znawcą tematyki kresowej, od 2007 roku prowadzącym w Domu Spotkań z Historią cykl spotkań „Opowieści z Kresów”, autorem scenariusza wystawy. 

W polskiej świadomości wschodni front I wojny światowej to niemal wyłącznie epopeja Legionów Polskich czy losy polskich korpusów w Rosji. Tymczasem na Wschodzie – od Rygi po Czerniowce – walczyły przede wszystkim armie Cesarstwa Niemieckiego i Austro-Węgier. Wystawa przywołuje obraz drugiego, największego teatru działań wojennych w Europie.

Celem ekspozycji nie jest przypomnienie przebiegu działań wojennych, ale przedstawienie funkcjonowania machiny wojennej, życia na froncie i terenach przyfrontowych – także w najbardziej codziennych aspektach – oraz skutki wojny dla ogarniętych nią ziem i ludności cywilnej.

Autor rozpoczyna opowieść o Wielkiej Wojnie na Wschodzie przypomnieniem obrazu Europy Środkowo-Wschodniej przed wybuchem konfliktu. Stosunkowo mało miejsca poświęca znanej „sprawie polskiej”. Z prezentowanych materiałów wyłania się skomplikowana mozaika, którą – poza Polakami z trzech zaborów – tworzyli żołnierze z Niemiec (w tym Alzacji i Lotaryngii); wielonarodowej c.k. monarchii: Austrii, Węgier, Czech, Moraw, Słowacji, Galicji, Bukowiny, Siedmiogrodu, Słowenii, Chorwacji, Bośni, Czarnogóry, Dalmacji oraz wojsk rosyjskich, w których poza Rosjanami i Polakami, walczyli Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Finowie, Niemcy inflanccy, ściągani z głębi imperium Kozacy, Kałmucy, Tatarzy, Baszkirzy.

Znacząca cześć ekspozycji została poświęcona wojennej codzienności, która ze względu na pozycyjny charakter tego światowego konfliktu i linię frontu ciągnącą się przez niezurbanizowane tereny, znacznie odbiegała od realiów znanych z II wojny światowej. Ze zdjęć z okopów wyłania się zaskakujący obraz monotonii i atmosfera czekania. Równie nieoczekiwanymi obrazami są wymyślne konstrukcje architektury frontowej, która powstawała na zapleczu linii frontu: osiedla ziemianek, Domy Żołnierza, kaplice czy kina. Na fotografiach uwieczniono również życie żołnierzy wycofanych na tyły do kwater we wsiach czy dworach.

Na ekspozycji zostanie przedstawione ponad 250 reprodukcji i oryginalnych obiektów z lat 1914–1918 ze zbiorów autora, m.in. unikatowe zdjęcia, pocztówki, dokumenty, mapy. Na stanowiskach multimedialnych będzie można obejrzeć pokazy slajdów i fragmenty wojennych filmów dokumentalnych (w tym kolorowanych), a także zdjęcia stereoskopowe z frontu zachodniego oraz posłuchać nagrań dźwiękowych – korespondencji żołnierskich z frontu.

Wystawę można oglądać do 20 stycznia 2017 roku.

Źródło: Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej