Co roku, 9 września o godzinie 9.09, na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień FAS – Alkoholowego Zespołu Płodowego. Po raz pierwszy obchodzony był 9.09.1999r. Wybrana data nie jest przypadkowa. Dziewiątki to symbol ciąży. Święto ma na celu, przede wszystkim, uświadomienie przyszłym matkom skutków picia alkoholu w czasie ciąży. Chodzi również o zwrócenie uwagi całego społeczeństwa na występowanie tego problemu.

O ustanowienie Światowego Dnia Alkoholowego Zespołu Płodowego wystąpiło troje ludzi – Bonnie Buxton wraz z mężem Brianem Philcox oraz Teresą Kellerman. Ich adoptowane dzieci cierpiały na niepełnosprawność spowodowaną piciem alkoholu w trakcie ciąży.

Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń spowodowany działaniem alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Może on wywoływać opóźnienia umysłowe, wiele dysfunkcji mózgu oraz anomalie rozwojowe. Alkohol powoduje przede wszystkim obumieranie komórek nerwowych, dlatego też dzieci z FAS przychodzą na świat z dużo mniejszą ilością neuronów. Alkoholowy Zespół Płodowy nazywany bywa wadą ukrytą, ze względu na to, że nie zawsze od razu da się zauważyć, że dziecko cierpi na jakieś zaburzenie. Pierwszym kryterium zdiagnozowania choroby jest zauważenie występowania objawów somatycznych u dziecka. Przede wszystkim jest to spowolnienie rozwoju oraz występowanie szczególnego rodzaju anomalii twarzy. Jednakże często pierwsze zmiany na ciele widoczne są dopiero pomiędzy 2 a 10 rokiem życia.

FAS jest jednostką chorobową w 100% możliwą do uniknięcia, wystarczy, że kobieta w ciąży powstrzyma się od picia alkoholu w każdej, nawet niewielkiej ilości.

Co trzecia kobieta (33%) w wieku prokreacyjnym (18-40 lat) piła alkohol w czasie ciąży.
Piwo, wino i wódka zawierają ten sam alkohol etylowy,
tylko w rożnych stężeniach

Pamiętaj!

Alkohol zawarty w piwie, winie, wódce, cydrze, nalewkach, drinkach
jest taki sam i działa tak samo.

Porcja standardowa alkoholu to 10g czystego alkoholu C₂H₅OH. 10 g czystego alkoholu znajduje się w lampce wina o pojemności 100 ml i mocy 12%. Kieliszku wódki 30 ml i mocy 40% oraz szklance piwa 250 ml o mocy 5%.

Każda ilość alkoholu, nawet lampka wina lub okazjonalnie wypity drink działa toksycznie na rozwijające się w łonie matki dziecko. Im większa ilość alkoholu, tym większe jest ryzyko poważnych uszkodzeń. Cząsteczki etanolu zawartego w alkoholu bez problemu przenikają przez łożysko i jeśli kobieta pije alkohol to dziecko pije razem z nią.

Alkohol należy do tych czynników toksycznych, zwanych teratogenami, które mogą powodować poważne uszkodzenia w rozwoju płodowym. Nasilenie tych uszkodzeń i ich rodzaj będą zależały od częstotliwości picia przez kobietę w ciąży, ilość wypijanego przez nią alkoholu oraz okresu ciąży.

Dziecko w łonie matki jest chronione przed szkodliwymi substancjami, ale nie przed alkoholem, który bez problemu przedostaje się przez łożysko i szkodzi dziecku.

Kiedy kobieta w ciąży pije alkoholu, dziecko pije razem nią.

Konsekwencja picia alkoholu w ciąży:

• poronienie,

• uszkodzenie mózgu,

• uszkodzenie wzroku, słuchu, układu ruchu jako konsekwencje uszkodzenia układu nerwowego,

• wady narządów wewnętrznych (np. serce, nerki),

• zaburzenia pamięci, deficyty uwagi i trudności z koncentracją, brak umiejętności planowania i wnioskowania oraz opóźniony rozwój mowy; wszystko to są skutki uszkodzenia mózgu,

• nadwrażliwość na bodźce sensoryczne i zaburzenia emocjonalne, w tym często nadpobudliwość.

• Najcięższymi zaburzeniem, które powstaje u dziecka w wyniku spożywania alkoholu przez jego mamę w okresie ciąży, jest Płodowy Zespól Alkoholowy tzw. FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome).

FAS to zespół objawów obejmujących:

• Uszkodzenia mózgu,

• Obniżona wagę i wzrost dziecka,

• Charakterystyczne cechy twarzy zwane dysmorfiami (m.in. zmniejszona czerwień wargowa górna, skrócone szpary powiekowe, spłycona rynienka podnosowa)

Wspólnym określeniem dla różnych zaburzeń spowodowanych działaniem alkoholu jest FASD – Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych. Dziecko, którego mama piła alkohol w ciąży, może nie mieć charakterystycznych dysmorfii twarzy, ale jego mózg może być poważnie uszkodzony w wyniku toksycznego działania alkoholu w okresie płodowym.

Szacuje się, że w Polsce wszystkie zaburzenia z grupy FASD występują nie rzadziej niż u 2 osób na 100. Posługując się tym wskaźnikiem, można przyjąć, że w 2014 roku urodziło się nie mniej niż 7500 dzieci z różnego rodzaju uszkodzeniami spowodowanymi działaniem alkoholu na płód. To więcej niż liczba dzieci rodzących się z zespołem Downa (1-na 700 urodzeń).

Konieczna jest właściwa i szybka diagnoza FASD. Postawienie diagnozy przed 5 rokiem życia dziecka chroni je przed pojawieniem się zaburzeń wtórnych – przerwanie nauki, ucieczki z domu, sięganie po alkohol i inne substancje psychoaktywne, odrzucenie przez rówieśników.

Wczesna diagnoza to szansa na otrzymanie właściwej pomocy zarówno medycznej (leczenie chorych organów), jak i psychologicznej (zaplanowanie terapii dla dziecka i jego rodziców/opiekunów). Diagnoza powinna być postawiona przez zespoły lekarsko-psychologiczne, przeszkolone w zakresie specyfiki diagnozy FASD.

Reaguj, kiedy widzisz, że kobieta w ciąży sięga po alkohol. Poinformuj ją o szkodliwym działaniu alkoholu i zachęć do abstynencji.

Zespołowi FAS oraz innym uszkodzeniom związanym z ekspozycją płodu na alkohol można w 100% zapobiec! Wystarczy zachować abstynencję w całym okresie ciąży!

Więcej informacji znajdziesz na stronie www.ciazabezalkoholu.pl