Gmina Skarżysko-Kamienna jest jedną z najbardziej zadłużonych gmin w kraju. Zadłużenie na koniec 2014 roku wyniosło ponad 101 milionów złotych, co stanowi 79 procent dochodów wykonanych. Na tak wysokie zadłużenie składają się obligacje na kwotę 98, 5 miliona złotych i zobowiązania wymagalne w kwocie blisko 3, 5 miliona złotych.

- Zobowiązania niewymagalne stanowiły kwotę 11 milionów złotych. Musimy mieć świadomość, że około 8 procent wydatków budżetu zostanie skonsumowanych w wyniku realizacji zobowiązań uprzednio nieplanowanych. Istnieje zagrożenie, że zadłużenie może się zwiększyć. Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy sygnalizują, że ich plany finansowe na rok 2015 – ustalone na granicy minimum lub wręcz uniemożliwiającej normalne funkcjonowanie – zostały dodatkowo obciążone „starymi” płatnościami – mówi Ewa Pawełczyk, skarbnik miasta

W I kwartale bieżącego roku jednostki dokonały analizy potrzeb w zakresie dodatkowych środków uwzględniających uregulowanie zarówno wymienionych zobowiązań, jak i niedoszacowanie planowanych wydatków w budżecie uchwalonym na rok bieżący. Braki przekraczają 8 milionów złotych, tj. kwotę porówywalną z budową około 3 km drogi. W tym najwyższą pozycję stanowi oświata.

Naglącą sprawą jest poprawa płynności finansowej. Jej brak spowodował, że kwota zapłaconych w 2014 roku odsetek od nieterminowych płatności wyniosła blisko 0, 6 miliona złotych. Jest to w przybliżeniu rónowartość rocznych wydatków np. na utrzymanie Biblioteki Publicznej lub Muizeum Orła Białego, ewentualnie koszt budowy dużego placu zabaw lub wykonania odcinka kanalizacji.

Aby poprawić sytuację finansową miasta konieczne jest wprowadzenie oszczędności w wydatkach bieżących, które mają charakter stały. Są one tak wysokie, że wydatki majątkowe, stanowią tylko 5 procent wydatków ogółem. Taki niski udział procent wydatków majątkowych zaplanowany w Wieloletniej Prognozie Finansowej gminy na rok bieżący i całą najbliższą kadencję, tj. do roku 2018, jest niekorzystny z punktu widzenia rozwoju miasta. Przykładowo, w sąsiednich Starachowicach na najbliższe 4 lata zaplanowano wydatki majątkowe w wysokości 12 procent budżetu.

Niepewna jest realizacja nawet tak niskich wydatków majątkowych. W Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2015-2028 zaplanowano dochody ze sprzedaży majątku w wysokości 28, 3 milionów złotych, w tym w roku bieżącym 3, 5 miliona złotych, a całej obecnej kadencji 12 milionów złotych, tj. prawie 50 procent dochodów ze sprzedaży z okresu najbliższych 14 lat. Porównując z planowanymi wydatkami majątkowymi można zauważyć, że 50-60 procent tych wydatków pkrytych jest właśnie dochodami ze sprzedaży. Tymczasem wpływy ze sprzedaży mienia to wielka niewiadoma, którą rozplanowano na poszczególne lata bez analizy realnych możliwości pozyskania tych środków. Przykładowo – dochody ze sprzedaży składników majątkowych planowane w budżecie 2014 roku w wysokości 4,2 milionów złotych zrealizowano w 14 procentach, tj. kwocie 0, 6 miliona złotych. Założenia przyjęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej zmuszają obecnego prezydenta do intensyfikacji działań w celu osiągnięcia maksymalnych dochodów majątkowych.

- Wprowadzenie oszczędności w wydatkach bieżących gminy jest pilną koniecznością, gdyż dalsze ich zwiększenie może spowodować zagrożenie dla możliwości rozwoju miasta, drastyczne ograniczenie inwestycji -zaznacza Ewa Pawełczyk.

Do oceny kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego najczęściej wykorzystywana jest tzw. nadwyżka operacyjna, rozumiana jako nadwyżka dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi. Dobre zarządzanie pozwoli na osiągnięcie takiej nadwyżki operacyjnej, która umożliwi zmniejszenie zadłużenia gminy i finansowanie inwestycji przy udziale środków unijnych dostępnych w ramach nowego okresu programowania 2014-2020.

Władze miasta już podjęły szereg działań, by poprawić sytuację finansową gminy. Nadwyżka operacyjna za 5 miesięcy bieżącego roku wyniosła 5, 1 miliona złotych i była ośmiokrotnie wyższa, niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Kolejnym przykładem są ostatnie decyzje o likwidacji Straży Miejskiej, jednostki budżetowej Zarząd Zasobów Komunalnych i reorganizacji oświaty. Decyzje te mają przynieść oszczędności rzędu 5 milionów złotych w skali roku, co daje 15 milionów w okresie obecnej kadencji.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach wydała pozytywną opinię o wykonaniu budżetu za 2014 rok z uwagami w związku z poziomem zadłużenia i wystąpieniem zobowiązań wymagalnych. Trzeba podkreślić, że zobowiązania wymagalne byłyby wyższe o ponad 2 miliony złotych, gdyby nie starania obecnego prezydenta miasta. Na jego wniosek kontrahenci przedłużyli na taką kwotę terminy płatności faktur z roku 2014 na 2015 – największą pozycję stanowi faktura na blisko milion złotych za budowę kanalizacji deszczowej na ulicy Sokolej.